問說

君子學(xué)必好問。問與學(xué)，相輔而行者也。非學(xué)無以致疑，非問無以廣識；好學(xué)而不勤問，非真能好學(xué)者也。理明矣，而或不達(dá)于事；識其大矣，而或不知其細(xì)，舍問，其奚決焉？

賢于己者，問焉以破其疑，所謂“就有道而正”也。不如己者，問焉以求一得，所謂“以能問于不能，以多問于寡”也。等于己者，問焉以資切磋，所謂交相問難(nàn)，審問而明辨之也?！稌凡辉坪?？“好問則裕?！泵献诱摚骸扒蠓判摹保⒎Q曰“學(xué)問之道”，學(xué)即繼以問也。子思言“尊德性”，而歸于“道問學(xué)”，問且先于學(xué)也。

是己而非人，俗之同病。學(xué)有未達(dá)，強(qiáng)以為知；理有未安，妄以臆度。如是，則終身幾無可問之事。賢于己者，忌之而不愿問焉；不如己者，輕之而不屑問焉；等于己者，狎xiá之而不甘問焉，如是，則天下幾無可問之人。

智者千慮，必有一失。圣人所不知，未必不為愚人之所知也；愚人之所能，未必非圣人之所不能也。理無專在，而學(xué)無止境也，然則問可少耶？《周禮》，外朝以詢?nèi)f民，國之政事尚問及庶人，是故貴可以問賤，賢可以問不肖，而老可以問幼，唯道之所成而已矣。

孔文子不恥下問，夫子賢之。古人以問為美德，而并不見其有可恥也，后之君子反爭以問為恥，然則古人所深恥者，后世且行之而不以為恥者多矣，悲夫！

jun1 zǐ xué bì hǎo wèn 。wèn yǔ xué ，xiàng fǔ ér háng zhě yě 。fēi xué wú yǐ zhì yí ，fēi wèn wú yǐ guǎng shí ；hǎo xué ér bú qín wèn ，fēi zhēn néng hǎo xué zhě yě 。lǐ míng yǐ ，ér huò bú dá yú shì ；shí qí dà yǐ ，ér huò bú zhī qí xì ，shě wèn ，qí xī jué yān ？

xián yú jǐ zhě ，wèn yān yǐ pò qí yí ，suǒ wèi “jiù yǒu dào ér zhèng ”yě 。bú rú jǐ zhě ，wèn yān yǐ qiú yī dé ，suǒ wèi “yǐ néng wèn yú bú néng ，yǐ duō wèn yú guǎ ”yě 。děng yú jǐ zhě ，wèn yān yǐ zī qiē cuō ，suǒ wèi jiāo xiàng wèn nán (nàn)，shěn wèn ér míng biàn zhī yě ?！秙hū 》bú yún hū ？“hǎo wèn zé yù ?！眒èng zǐ lùn ：“qiú fàng xīn ”，ér bìng chēng yuē “xué wèn zhī dào ”，xué jí jì yǐ wèn yě 。zǐ sī yán “zūn dé xìng ”，ér guī yú “dào wèn xué ”，wèn qiě xiān yú xué yě 。

shì jǐ ér fēi rén ，sú zhī tóng bìng 。xué yǒu wèi dá ，qiáng yǐ wéi zhī ；lǐ yǒu wèi ān ，wàng yǐ yì dù 。rú shì ，zé zhōng shēn jǐ wú kě wèn zhī shì 。xián yú jǐ zhě ，jì zhī ér bú yuàn wèn yān ；bú rú jǐ zhě ，qīng zhī ér bú xiè wèn yān ；děng yú jǐ zhě ，xiá xiázhī ér bú gān wèn yān ，rú shì ，zé tiān xià jǐ wú kě wèn zhī rén 。

zhì zhě qiān lǜ ，bì yǒu yī shī 。shèng rén suǒ bú zhī ，wèi bì bú wéi yú rén zhī suǒ zhī yě ；yú rén zhī suǒ néng ，wèi bì fēi shèng rén zhī suǒ bú néng yě 。lǐ wú zhuān zài ，ér xué wú zhǐ jìng yě ，rán zé wèn kě shǎo yē ？《zhōu lǐ 》，wài cháo yǐ xún wàn mín ，guó zhī zhèng shì shàng wèn jí shù rén ，shì gù guì kě yǐ wèn jiàn ，xián kě yǐ wèn bú xiāo ，ér lǎo kě yǐ wèn yòu ，wéi dào zhī suǒ chéng ér yǐ yǐ 。

kǒng wén zǐ bú chǐ xià wèn ，fū zǐ xián zhī 。gǔ rén yǐ wèn wéi měi dé ，ér bìng bú jiàn qí yǒu kě chǐ yě ，hòu zhī jun1 zǐ fǎn zhēng yǐ wèn wéi chǐ ，rán zé gǔ rén suǒ shēn chǐ zhě ，hòu shì qiě háng zhī ér bú yǐ wéi chǐ zhě duō yǐ ，bēi fū ！