廉頗藺相如列傳(節(jié)選)

　　廉頗者，趙之良將也。趙惠文王十六年，廉頗為趙將伐齊，大破之，取陽晉，拜為上卿，以勇氣聞?dòng)谥T侯。藺相如者，趙人也，為趙宦者令繆賢舍人。

　　趙惠文王時(shí)，得楚和氏璧。秦昭王聞之，使人遺趙王書，愿以十五城請(qǐng)易璧。趙王與大將軍廉頗諸大臣謀：欲予秦，秦城恐不可得，徒見欺；欲勿予，即患秦兵之來。計(jì)未定，求人可使報(bào)秦者，未得?；抡吡羁娰t曰：“臣舍人藺相如可使?！蓖鯁枺骸昂我灾?？”對(duì)曰：“臣嘗有罪，竊計(jì)欲亡走燕，臣舍人相如止臣，曰：‘君何以知燕王？’臣語曰：‘臣嘗從大王與燕王會(huì)境上，燕王私握臣手，曰“愿結(jié)友”。以此知之，故欲往?！嗳缰^臣曰：‘夫趙強(qiáng)而燕弱，而君幸于趙王，故燕王欲結(jié)于君。今君乃亡趙走燕，燕畏趙，其勢(shì)必不敢留君，而束君歸趙矣。君不如肉袒伏斧質(zhì)請(qǐng)罪，則幸得脫矣?！紡钠溆?jì)，大王亦幸赦臣。臣竊以為其人勇士，有智謀，宜可使?！庇谑峭跽僖?，問藺相如曰：“秦王以十五城請(qǐng)易寡人之璧，可予不？”相如曰：“秦強(qiáng)而趙弱，不可不許。”王曰：“取吾璧，不予我城，奈何？”相如曰：“秦以城求璧而趙不許，曲在趙。趙予璧而秦不予趙城，曲在秦。均之二策，寧許以負(fù)秦曲?！蓖踉唬骸罢l可使者？”相如曰：“王必?zé)o人，臣愿奉璧往使。城入趙而璧留秦；城不入，臣請(qǐng)完璧歸趙?！壁w王于是遂遣相如奉璧西入秦。

　　秦王坐章臺(tái)見相如，相如奉璧奏秦王。秦王大喜，傳以示美人及左右，左右皆呼萬歲。相如視秦王無意償趙城，乃前曰：“璧有瑕，請(qǐng)指示王?！蓖跏阼担嗳缫虺骤祬s立，倚柱，怒發(fā)上沖冠，謂秦王曰：“大王欲得璧，使人發(fā)書至趙王，趙王悉召群臣議，皆曰‘秦貪，負(fù)其強(qiáng)，以空言求璧，償城恐不可得’。議不欲予秦璧。臣以為布衣之交尚不相欺，況大國(guó)乎！且以一璧之故逆強(qiáng)秦之歡，不可。于是趙王乃齋戒五日，使臣奉璧，拜送書于庭。何者？嚴(yán)大國(guó)之威以修敬也。今臣至，大王見臣列觀，禮節(jié)甚倨；得璧，傳之美人，以戲弄臣。臣觀大王無意償趙王城邑，故臣復(fù)取璧。大王必欲急臣，臣頭今與璧俱碎于柱矣！”相如持其璧睨柱，欲以擊柱。秦王恐其破璧，乃辭謝固請(qǐng)，召有司案圖，指從此以往十五都予趙。相如度秦王特以詐詳為予趙城，實(shí)不可得，乃謂秦王曰：“和氏璧，天下所共傳寶也，趙王恐，不敢不獻(xiàn)。趙王送璧時(shí)，齋戒五日，今大王亦宜齋戒五日，設(shè)九賓于廷，臣乃敢上璧?！鼻赝醵戎?，終不可強(qiáng)奪，遂許齋五日，舍相如廣成傳。相如度秦王雖齋，決負(fù)約不償城，乃使其從者衣褐，懷其璧，從徑道亡，歸璧于趙。

　　秦王齋五日后，乃設(shè)九賓禮于廷，引趙使者藺相如。相如至，謂秦王曰：“秦自繆公以來二十馀君，未嘗有堅(jiān)明約束者也。臣誠(chéng)恐見欺于王而負(fù)趙，故令人持璧歸，間至趙矣。且秦強(qiáng)而趙弱，大王遣一介之使至趙，趙立奉璧來。今以秦之強(qiáng)而先割十五都予趙，趙豈敢留璧而得罪于大王乎？臣知欺大王之罪當(dāng)誅，臣請(qǐng)就湯鑊，唯大王與群臣孰計(jì)議之?！鼻赝跖c群臣相視而嘻。左右或欲引相如去，秦王因曰：“今殺相如，終不能得璧也，而絕秦趙之歡，不如因而厚遇之，使歸趙，趙王豈以一璧之故欺秦邪！”卒廷見相如，畢禮而歸之。

　　相如既歸，趙王以為賢大夫使不辱于諸侯，拜相如為上大夫。秦亦不以城予趙，趙亦終不予秦璧。

　　其后秦伐趙，拔石城。明年，復(fù)攻趙，殺二萬人。

　　秦王使使者告趙王，欲與王為好會(huì)于西河外澠池。趙王畏秦，欲毋行。廉頗、藺相如計(jì)曰：“王不行，示趙弱且怯也?！壁w王遂行，相如從。廉頗送至境，與王訣曰：“王行，度道里會(huì)遇之禮畢，還，不過三十日。三十日不還，則請(qǐng)立太子為王，以絕秦望。”王許之，遂與秦王會(huì)澠池。秦王飲酒酣，曰：“寡人竊聞趙王好音，請(qǐng)奏瑟?！壁w王鼓瑟。秦御史前書曰“某年月日，秦王與趙王會(huì)飲，令趙王鼓瑟”。藺相如前曰：“趙王竊聞秦王善為秦聲，請(qǐng)奏盆缻秦王，以相娛樂?！鼻赝跖辉S。于是相如前進(jìn)缻，因跪請(qǐng)秦王。秦王不肯擊缻。相如曰：“五步之內(nèi)，相如請(qǐng)得以頸血濺大王矣！”左右欲刃相如，相如張目叱之，左右皆靡。于是秦王不懌，為一擊缻。相如顧召趙御史書曰“某年月日，秦王為趙王擊缻”。秦之群臣曰：“請(qǐng)以趙十五城為秦王壽?！碧A相如亦曰：“請(qǐng)以秦之咸陽為趙王壽?！鼻赝蹙咕?，終不能加勝于趙。趙亦盛設(shè)兵以待秦，秦不敢動(dòng)。

　　既罷歸國(guó)，以相如功大，拜為上卿，位在廉頗之右。廉頗曰：“我為趙將，有攻城野戰(zhàn)之大功，而藺相如徒以口舌為勞，而位居我上，且相如素賤人，吾羞，不忍為之下。”宣言曰：“我見相如，必辱之。”相如聞，不肯與會(huì)。相如每朝時(shí)，常稱病，不欲與廉頗爭(zhēng)列。已而相如出，望見廉頗，相如引車避匿。于是舍人相與諫曰：“臣所以去親戚而事君者，徒慕君之高義也。今君與廉頗同列，廉君宣惡言而君畏匿之，恐懼殊甚，且庸人尚羞之，況于將相乎！臣等不肖，請(qǐng)辭去?！碧A相如固止之，曰：“公之視廉將軍孰與秦王？”曰：“不若也?！毕嗳缭唬骸胺蛞郧赝踔?，而相如廷叱之，辱其群臣，相如雖駑，獨(dú)畏廉將軍哉？顧吾念之，強(qiáng)秦之所以不敢加兵于趙者，徒以吾兩人在也。今兩虎共斗，其勢(shì)不俱生。吾所以為此者，以先國(guó)家之急而后私仇也?！绷H聞之，肉袒負(fù)荊，因賓客至藺相如門謝罪。曰：“鄙賤之人，不知將軍寬之至此也?！弊湎嗯c歡，為刎頸之交。

　　lián pō zhě ，zhào zhī liáng jiāng yě 。zhào huì wén wáng shí liù nián ，lián pō wéi zhào jiāng fá qí ，dà pò zhī ，qǔ yáng jìn ，bài wéi shàng qīng ，yǐ yǒng qì wén yú zhū hóu 。lìn xiàng rú zhě ，zhào rén yě ，wéi zhào huàn zhě lìng miù xián shě rén 。

　　zhào huì wén wáng shí ，dé chǔ hé shì bì 。qín zhāo wáng wén zhī ，shǐ rén yí zhào wáng shū ，yuàn yǐ shí wǔ chéng qǐng yì bì 。zhào wáng yǔ dà jiāng jun1 lián pō zhū dà chén móu ：yù yǔ qín ，qín chéng kǒng bú kě dé ，tú jiàn qī ；yù wù yǔ ，jí huàn qín bīng zhī lái 。jì wèi dìng ，qiú rén kě shǐ bào qín zhě ，wèi dé 。huàn zhě lìng miù xián yuē ：“chén shě rén lìn xiàng rú kě shǐ ?！眞áng wèn ：“hé yǐ zhī zhī ？”duì yuē ：“chén cháng yǒu zuì ，qiè jì yù wáng zǒu yàn ，chén shě rén xiàng rú zhǐ chén ，yuē ：‘jun1 hé yǐ zhī yàn wáng ？’chén yǔ yuē ：‘chén cháng cóng dà wáng yǔ yàn wáng huì jìng shàng ，yàn wáng sī wò chén shǒu ，yuē “yuàn jié yǒu ”。yǐ cǐ zhī zhī ，gù yù wǎng ?！痻iàng rú wèi chén yuē ：‘fū zhào qiáng ér yàn ruò ，ér jun1 xìng yú zhào wáng ，gù yàn wáng yù jié yú jun1 。jīn jun1 nǎi wáng zhào zǒu yàn ，yàn wèi zhào ，qí shì bì bú gǎn liú jun1 ，ér shù jun1 guī zhào yǐ 。jun1 bú rú ròu tǎn fú fǔ zhì qǐng zuì ，zé xìng dé tuō yǐ ?！痗hén cóng qí jì ，dà wáng yì xìng shè chén 。chén qiè yǐ wéi qí rén yǒng shì ，yǒu zhì móu ，yí kě shǐ ?！眣ú shì wáng zhào jiàn ，wèn lìn xiàng rú yuē ：“qín wáng yǐ shí wǔ chéng qǐng yì guǎ rén zhī bì ，kě yǔ bú ？”xiàng rú yuē ：“qín qiáng ér zhào ruò ，bú kě bú xǔ 。”wáng yuē ：“qǔ wú bì ，bú yǔ wǒ chéng ，nài hé ？”xiàng rú yuē ：“qín yǐ chéng qiú bì ér zhào bú xǔ ，qǔ zài zhào 。zhào yǔ bì ér qín bú yǔ zhào chéng ，qǔ zài qín 。jun1 zhī èr cè ，níng xǔ yǐ fù qín qǔ ?！眞áng yuē ：“shuí kě shǐ zhě ？”xiàng rú yuē ：“wáng bì wú rén ，chén yuàn fèng bì wǎng shǐ 。chéng rù zhào ér bì liú qín ；chéng bú rù ，chén qǐng wán bì guī zhào ?！眤hào wáng yú shì suí qiǎn xiàng rú fèng bì xī rù qín 。

　　qín wáng zuò zhāng tái jiàn xiàng rú ，xiàng rú fèng bì zòu qín wáng 。qín wáng dà xǐ ，chuán yǐ shì měi rén jí zuǒ yòu ，zuǒ yòu jiē hū wàn suì 。xiàng rú shì qín wáng wú yì cháng zhào chéng ，nǎi qián yuē ：“bì yǒu xiá ，qǐng zhǐ shì wáng ?！眞áng shòu bì ，xiàng rú yīn chí bì què lì ，yǐ zhù ，nù fā shàng chōng guàn ，wèi qín wáng yuē ：“dà wáng yù dé bì ，shǐ rén fā shū zhì zhào wáng ，zhào wáng xī zhào qún chén yì ，jiē yuē ‘qín tān ，fù qí qiáng ，yǐ kōng yán qiú bì ，cháng chéng kǒng bú kě dé ’。yì bú yù yǔ qín bì 。chén yǐ wéi bù yī zhī jiāo shàng bú xiàng qī ，kuàng dà guó hū ！qiě yǐ yī bì zhī gù nì qiáng qín zhī huān ，bú kě 。yú shì zhào wáng nǎi zhāi jiè wǔ rì ，shǐ chén fèng bì ，bài sòng shū yú tíng 。hé zhě ？yán dà guó zhī wēi yǐ xiū jìng yě 。jīn chén zhì ，dà wáng jiàn chén liè guān ，lǐ jiē shèn jù ；dé bì ，chuán zhī měi rén ，yǐ xì nòng chén 。chén guān dà wáng wú yì cháng zhào wáng chéng yì ，gù chén fù qǔ bì 。dà wáng bì yù jí chén ，chén tóu jīn yǔ bì jù suì yú zhù yǐ ！”xiàng rú chí qí bì nì zhù ，yù yǐ jī zhù 。qín wáng kǒng qí pò bì ，nǎi cí xiè gù qǐng ，zhào yǒu sī àn tú ，zhǐ cóng cǐ yǐ wǎng shí wǔ dōu yǔ zhào 。xiàng rú dù qín wáng tè yǐ zhà xiáng wéi yǔ zhào chéng ，shí bú kě dé ，nǎi wèi qín wáng yuē ：“hé shì bì ，tiān xià suǒ gòng chuán bǎo yě ，zhào wáng kǒng ，bú gǎn bú xiàn 。zhào wáng sòng bì shí ，zhāi jiè wǔ rì ，jīn dà wáng yì yí zhāi jiè wǔ rì ，shè jiǔ bīn yú tíng ，chén nǎi gǎn shàng bì 。”qín wáng dù zhī ，zhōng bú kě qiáng duó ，suí xǔ zhāi wǔ rì ，shě xiàng rú guǎng chéng chuán 。xiàng rú dù qín wáng suī zhāi ，jué fù yuē bú cháng chéng ，nǎi shǐ qí cóng zhě yī hè ，huái qí bì ，cóng jìng dào wáng ，guī bì yú zhào 。

　　qín wáng zhāi wǔ rì hòu ，nǎi shè jiǔ bīn lǐ yú tíng ，yǐn zhào shǐ zhě lìn xiàng rú 。xiàng rú zhì ，wèi qín wáng yuē ：“qín zì miù gōng yǐ lái èr shí yú jun1 ，wèi cháng yǒu jiān míng yuē shù zhě yě 。chén chéng kǒng jiàn qī yú wáng ér fù zhào ，gù lìng rén chí bì guī ，jiān zhì zhào yǐ 。qiě qín qiáng ér zhào ruò ，dà wáng qiǎn yī jiè zhī shǐ zhì zhào ，zhào lì fèng bì lái 。jīn yǐ qín zhī qiáng ér xiān gē shí wǔ dōu yǔ zhào ，zhào qǐ gǎn liú bì ér dé zuì yú dà wáng hū ？chén zhī qī dà wáng zhī zuì dāng zhū ，chén qǐng jiù tāng huò ，wéi dà wáng yǔ qún chén shú jì yì zhī 。”qín wáng yǔ qún chén xiàng shì ér xī 。zuǒ yòu huò yù yǐn xiàng rú qù ，qín wáng yīn yuē ：“jīn shā xiàng rú ，zhōng bú néng dé bì yě ，ér jué qín zhào zhī huān ，bú rú yīn ér hòu yù zhī ，shǐ guī zhào ，zhào wáng qǐ yǐ yī bì zhī gù qī qín xié ！”zú tíng jiàn xiàng rú ，bì lǐ ér guī zhī 。

　　xiàng rú jì guī ，zhào wáng yǐ wéi xián dà fū shǐ bú rǔ yú zhū hóu ，bài xiàng rú wéi shàng dà fū 。qín yì bú yǐ chéng yǔ zhào ，zhào yì zhōng bú yǔ qín bì 。

　　qí hòu qín fá zhào ，bá shí chéng 。míng nián ，fù gōng zhào ，shā èr wàn rén 。

　　qín wáng shǐ shǐ zhě gào zhào wáng ，yù yǔ wáng wéi hǎo huì yú xī hé wài miǎn chí 。zhào wáng wèi qín ，yù wú háng 。lián pō 、lìn xiàng rú jì yuē ：“wáng bú háng ，shì zhào ruò qiě qiè yě 。”zhào wáng suí háng ，xiàng rú cóng 。lián pō sòng zhì jìng ，yǔ wáng jué yuē ：“wáng háng ，dù dào lǐ huì yù zhī lǐ bì ，hái ，bú guò sān shí rì 。sān shí rì bú hái ，zé qǐng lì tài zǐ wéi wáng ，yǐ jué qín wàng ?！眞áng xǔ zhī ，suí yǔ qín wáng huì miǎn chí 。qín wáng yǐn jiǔ hān ，yuē ：“guǎ rén qiè wén zhào wáng hǎo yīn ，qǐng zòu sè 。”zhào wáng gǔ sè 。qín yù shǐ qián shū yuē “mǒu nián yuè rì ，qín wáng yǔ zhào wáng huì yǐn ，lìng zhào wáng gǔ sè ”。lìn xiàng rú qián yuē ：“zhào wáng qiè wén qín wáng shàn wéi qín shēng ，qǐng zòu pén fǒu qín wáng ，yǐ xiàng yú lè ?！眖ín wáng nù ，bú xǔ 。yú shì xiàng rú qián jìn fǒu ，yīn guì qǐng qín wáng 。qín wáng bú kěn jī fǒu 。xiàng rú yuē ：“wǔ bù zhī nèi ，xiàng rú qǐng dé yǐ jǐng xuè jiàn dà wáng yǐ ！”zuǒ yòu yù rèn xiàng rú ，xiàng rú zhāng mù chì zhī ，zuǒ yòu jiē mí 。yú shì qín wáng bú yì ，wéi yī jī fǒu 。xiàng rú gù zhào zhào yù shǐ shū yuē “mǒu nián yuè rì ，qín wáng wéi zhào wáng jī fǒu ”。qín zhī qún chén yuē ：“qǐng yǐ zhào shí wǔ chéng wéi qín wáng shòu ?！眑ìn xiàng rú yì yuē ：“qǐng yǐ qín zhī xián yáng wéi zhào wáng shòu ?！眖ín wáng jìng jiǔ ，zhōng bú néng jiā shèng yú zhào 。zhào yì shèng shè bīng yǐ dài qín ，qín bú gǎn dòng 。

　　jì bà guī guó ，yǐ xiàng rú gōng dà ，bài wéi shàng qīng ，wèi zài lián pō zhī yòu 。lián pō yuē ：“wǒ wéi zhào jiāng ，yǒu gōng chéng yě zhàn zhī dà gōng ，ér lìn xiàng rú tú yǐ kǒu shé wéi láo ，ér wèi jū wǒ shàng ，qiě xiàng rú sù jiàn rén ，wú xiū ，bú rěn wéi zhī xià ?！眡uān yán yuē ：“wǒ jiàn xiàng rú ，bì rǔ zhī ?！眡iàng rú wén ，bú kěn yǔ huì 。xiàng rú měi cháo shí ，cháng chēng bìng ，bú yù yǔ lián pō zhēng liè 。yǐ ér xiàng rú chū ，wàng jiàn lián pō ，xiàng rú yǐn chē bì nì 。yú shì shě rén xiàng yǔ jiàn yuē ：“chén suǒ yǐ qù qīn qī ér shì jun1 zhě ，tú mù jun1 zhī gāo yì yě 。jīn jun1 yǔ lián pō tóng liè ，lián jun1 xuān è yán ér jun1 wèi nì zhī ，kǒng jù shū shèn ，qiě yōng rén shàng xiū zhī ，kuàng yú jiāng xiàng hū ！chén děng bú xiāo ，qǐng cí qù ?！眑ìn xiàng rú gù zhǐ zhī ，yuē ：“gōng zhī shì lián jiāng jun1 shú yǔ qín wáng ？”yuē ：“bú ruò yě ?！眡iàng rú yuē ：“fū yǐ qín wáng zhī wēi ，ér xiàng rú tíng chì zhī ，rǔ qí qún chén ，xiàng rú suī nú ，dú wèi lián jiāng jun1 zāi ？gù wú niàn zhī ，qiáng qín zhī suǒ yǐ bú gǎn jiā bīng yú zhào zhě ，tú yǐ wú liǎng rén zài yě 。jīn liǎng hǔ gòng dòu ，qí shì bú jù shēng 。wú suǒ yǐ wéi cǐ zhě ，yǐ xiān guó jiā zhī jí ér hòu sī chóu yě 。”lián pō wén zhī ，ròu tǎn fù jīng ，yīn bīn kè zhì lìn xiàng rú mén xiè zuì 。yuē ：“bǐ jiàn zhī rén ，bú zhī jiāng jun1 kuān zhī zhì cǐ yě ?！眤ú xiàng yǔ huān ，wéi wěn jǐng zhī jiāo 。