范增論

　　漢用陳平計，間疏楚君臣，項羽疑范增與漢有私，稍奪其權(quán)。增大怒曰：“天下事大定矣，君王自為之，愿賜骸骨，歸卒伍?！蔽粗僚沓?，疽發(fā)背，死。

　　蘇子曰：“增之去，善矣。不去，羽必殺增。獨恨其不早爾?！比粍t當以何事去？增勸羽殺沛公，羽不聽，終以此失天下，當以是去耶？曰：“否。增之欲殺沛公，人臣之分也；羽之不殺，猶有君人之度也。增曷為以此去哉？《易》曰：‘知幾其神乎！’《詩》曰：‘如彼雨雪，先集為霰?！鲋?，當于羽殺卿子冠軍時也?！?/p>

　　陳涉之得民也，以項燕。項氏之興也，以立楚懷王孫心；而諸侯之叛之也，以弒義帝。且義帝之立，增為謀主矣。義帝之存亡，豈獨為楚之盛衰，亦增之所與同禍福也；未有義帝亡而增獨能久存者也。羽之殺卿子冠軍也，是弒義帝之兆也。其弒義帝，則疑增之本也，豈必待陳平哉？物必先腐也，而后蟲生之；人必先疑也，而后讒入之。陳平雖智，安能間無疑之主哉？

　　吾嘗論義帝，天下之賢主也。獨遣沛公入關(guān)，而不遣項羽；識卿子冠軍于稠人之中，而擢為上將，不賢而能如是乎？羽既矯殺卿子冠軍，義帝必不能堪，非羽弒帝，則帝殺羽，不待智者而后知也。增始勸項梁立義帝，諸侯以此服從。中道而弒之，非增之意也。夫豈獨非其意，將必力爭而不聽也。不用其言，而殺其所立，羽之疑增必自此始矣。

　　方羽殺卿子冠軍，增與羽比肩而事義帝，君臣之分未定也。為增計者，力能誅羽則誅之，不能則去之，豈不毅然大丈夫也哉？增年七十，合則留，不合即去，不以此時明去就之分，而欲依羽以成功名，陋矣！雖然，增，高帝之所畏也；增不去，項羽不亡。亦人杰也哉！

　　hàn yòng chén píng jì ，jiān shū chǔ jun1 chén ，xiàng yǔ yí fàn zēng yǔ hàn yǒu sī ，shāo duó qí quán 。zēng dà nù yuē ：“tiān xià shì dà dìng yǐ ，jun1 wáng zì wéi zhī ，yuàn cì hái gǔ ，guī zú wǔ 。”wèi zhì péng chéng ，jū fā bèi ，sǐ 。

　　sū zǐ yuē ：“zēng zhī qù ，shàn yǐ 。bú qù ，yǔ bì shā zēng 。dú hèn qí bú zǎo ěr ?！眗án zé dāng yǐ hé shì qù ？zēng quàn yǔ shā pèi gōng ，yǔ bú tīng ，zhōng yǐ cǐ shī tiān xià ，dāng yǐ shì qù yē ？yuē ：“fǒu 。zēng zhī yù shā pèi gōng ，rén chén zhī fèn yě ；yǔ zhī bú shā ，yóu yǒu jun1 rén zhī dù yě 。zēng hé wéi yǐ cǐ qù zāi ？《yì 》yuē ：‘zhī jǐ qí shén hū ！’《shī 》yuē ：‘rú bǐ yǔ xuě ，xiān jí wéi xiàn ?！痾ēng zhī qù ，dāng yú yǔ shā qīng zǐ guàn jun1 shí yě ?！?/p>

　　chén shè zhī dé mín yě ，yǐ xiàng yàn 。xiàng shì zhī xìng yě ，yǐ lì chǔ huái wáng sūn xīn ；ér zhū hóu zhī pàn zhī yě ，yǐ shì yì dì 。qiě yì dì zhī lì ，zēng wéi móu zhǔ yǐ 。yì dì zhī cún wáng ，qǐ dú wéi chǔ zhī shèng shuāi ，yì zēng zhī suǒ yǔ tóng huò fú yě ；wèi yǒu yì dì wáng ér zēng dú néng jiǔ cún zhě yě 。yǔ zhī shā qīng zǐ guàn jun1 yě ，shì shì yì dì zhī zhào yě 。qí shì yì dì ，zé yí zēng zhī běn yě ，qǐ bì dài chén píng zāi ？wù bì xiān fǔ yě ，ér hòu chóng shēng zhī ；rén bì xiān yí yě ，ér hòu chán rù zhī 。chén píng suī zhì ，ān néng jiān wú yí zhī zhǔ zāi ？

　　wú cháng lùn yì dì ，tiān xià zhī xián zhǔ yě 。dú qiǎn pèi gōng rù guān ，ér bú qiǎn xiàng yǔ ；shí qīng zǐ guàn jun1 yú chóu rén zhī zhōng ，ér zhuó wéi shàng jiāng ，bú xián ér néng rú shì hū ？yǔ jì jiǎo shā qīng zǐ guàn jun1 ，yì dì bì bú néng kān ，fēi yǔ shì dì ，zé dì shā yǔ ，bú dài zhì zhě ér hòu zhī yě 。zēng shǐ quàn xiàng liáng lì yì dì ，zhū hóu yǐ cǐ fú cóng 。zhōng dào ér shì zhī ，fēi zēng zhī yì yě 。fū qǐ dú fēi qí yì ，jiāng bì lì zhēng ér bú tīng yě 。bú yòng qí yán ，ér shā qí suǒ lì ，yǔ zhī yí zēng bì zì cǐ shǐ yǐ 。

　　fāng yǔ shā qīng zǐ guàn jun1 ，zēng yǔ yǔ bǐ jiān ér shì yì dì ，jun1 chén zhī fèn wèi dìng yě 。wéi zēng jì zhě ，lì néng zhū yǔ zé zhū zhī ，bú néng zé qù zhī ，qǐ bú yì rán dà zhàng fū yě zāi ？zēng nián qī shí ，hé zé liú ，bú hé jí qù ，bú yǐ cǐ shí míng qù jiù zhī fèn ，ér yù yī yǔ yǐ chéng gōng míng ，lòu yǐ ！suī rán ，zēng ，gāo dì zhī suǒ wèi yě ；zēng bú qù ，xiàng yǔ bú wáng 。yì rén jié yě zāi ！