文與可畫筼筜谷偃竹記

竹之始生，一寸之萌耳，而節(jié)葉具焉。自蜩腹蛇蚶以至于劍拔十尋者，生而有之也。今畫者乃節(jié)節(jié)而為之，葉葉而累之，豈復(fù)有竹乎？故畫竹必先得成竹于胸中，執(zhí)筆熟視，乃見其所欲畫者，急起從之，振筆直遂，以追其所見，如兔起鶻落，少縱則逝矣。與可之教予如此。予不能然也，而心識(shí)其所以然。夫既心識(shí)其所以然，而不能然者，內(nèi)外不一，心手不相應(yīng)，不學(xué)之過也。故凡有見于中而操之不熟者，平居自視了然，而臨事忽焉喪之，豈獨(dú)竹乎？

子由為《墨竹賦》以遺與可曰：“庖丁，解牛者也，而養(yǎng)生者取之；輪扁，斫輪者也，而讀書者與之。今夫夫子之托于斯竹也，而予以為有道者則非邪？“子由未嘗畫也，故得其意而已。若予者，豈獨(dú)得其意，并得其法。

與可畫竹，初不自貴重，四方之人持縑素而請(qǐng)者，足相躡于其門。與可厭之，投諸地而罵曰：“吾將以為襪材?！笆看蠓騻髦?，以為口實(shí)。及與可自洋州還，而余為徐州。與可以書遺余曰：“近語士大夫，吾墨竹一派，近在彭城，可往求之。襪材當(dāng)萃于子矣?！皶矎?fù)寫一詩(shī)，其略云：“擬將一段鵝溪絹，掃取寒梢萬尺長(zhǎng)?！坝柚^與可：“竹長(zhǎng)萬尺，當(dāng)用絹二百五十匹，知公倦于筆硯，愿得此絹而已?！芭c可無以答，則曰：“吾言妄矣。世豈有萬尺竹哉？“余因而實(shí)之，答其詩(shī)曰：“世間亦有千尋竹，月落庭空影許長(zhǎng)?！芭c可笑曰：“蘇子辯則辯矣，然二百五十匹絹，吾將買田而歸老焉?！耙蛞运嫻o筜谷偃竹遺予曰：“此竹數(shù)尺耳，而有萬尺之勢(shì)。“筼筜谷在洋州，與可嘗令予作洋州三十詠，《筼筜谷》其一也。予詩(shī)云：“漢川修竹賤如蓬，斤斧何曾赦籜龍。料得清貧饞太守，渭濱千畝在胸中?！芭c可是日與其妻游谷中，燒筍晚食，發(fā)函得詩(shī)，失笑噴飯滿案。

元豐二年正月二十日，與可沒于陳州。是歲七月七日，予在湖州曝書畫，見此竹，廢卷而哭失聲。昔曹孟德祭橋公文，有“車過“、“腹痛“之語。而予亦載與可疇昔戲笑之言者，以見與可于予親厚無間如此也。

zhú zhī shǐ shēng ，yī cùn zhī méng ěr ，ér jiē yè jù yān 。zì tiáo fù shé hān yǐ zhì yú jiàn bá shí xún zhě ，shēng ér yǒu zhī yě 。jīn huà zhě nǎi jiē jiē ér wéi zhī ，yè yè ér lèi zhī ，qǐ fù yǒu zhú hū ？gù huà zhú bì xiān dé chéng zhú yú xiōng zhōng ，zhí bǐ shú shì ，nǎi jiàn qí suǒ yù huà zhě ，jí qǐ cóng zhī ，zhèn bǐ zhí suí ，yǐ zhuī qí suǒ jiàn ，rú tù qǐ gǔ luò ，shǎo zòng zé shì yǐ 。yǔ kě zhī jiāo yǔ rú cǐ 。yǔ bú néng rán yě ，ér xīn shí qí suǒ yǐ rán 。fū jì xīn shí qí suǒ yǐ rán ，ér bú néng rán zhě ，nèi wài bú yī ，xīn shǒu bú xiàng yīng ，bú xué zhī guò yě 。gù fán yǒu jiàn yú zhōng ér cāo zhī bú shú zhě ，píng jū zì shì le rán ，ér lín shì hū yān sàng zhī ，qǐ dú zhú hū ？

zǐ yóu wéi 《mò zhú fù 》yǐ yí yǔ kě yuē ：“páo dīng ，jiě niú zhě yě ，ér yǎng shēng zhě qǔ zhī ；lún biǎn ，zhuó lún zhě yě ，ér dú shū zhě yǔ zhī 。jīn fū fū zǐ zhī tuō yú sī zhú yě ，ér yǔ yǐ wéi yǒu dào zhě zé fēi xié ？“zǐ yóu wèi cháng huà yě ，gù dé qí yì ér yǐ 。ruò yǔ zhě ，qǐ dú dé qí yì ，bìng dé qí fǎ 。

yǔ kě huà zhú ，chū bú zì guì zhòng ，sì fāng zhī rén chí jiān sù ér qǐng zhě ，zú xiàng niè yú qí mén 。yǔ kě yàn zhī ，tóu zhū dì ér mà yuē ：“wú jiāng yǐ wéi wà cái ?！皊hì dà fū chuán zhī ，yǐ wéi kǒu shí 。jí yǔ kě zì yáng zhōu hái ，ér yú wéi xú zhōu 。yǔ kě yǐ shū yí yú yuē ：“jìn yǔ shì dà fū ，wú mò zhú yī pài ，jìn zài péng chéng ，kě wǎng qiú zhī 。wà cái dāng cuì yú zǐ yǐ 。“shū wěi fù xiě yī shī ，qí luè yún ：“nǐ jiāng yī duàn é xī juàn ，sǎo qǔ hán shāo wàn chǐ zhǎng ?！皔ǔ wèi yǔ kě ：“zhú zhǎng wàn chǐ ，dāng yòng juàn èr bǎi wǔ shí pǐ ，zhī gōng juàn yú bǐ yàn ，yuàn dé cǐ juàn ér yǐ 。“yǔ kě wú yǐ dá ，zé yuē ：“wú yán wàng yǐ 。shì qǐ yǒu wàn chǐ zhú zāi ？“yú yīn ér shí zhī ，dá qí shī yuē ：“shì jiān yì yǒu qiān xún zhú ，yuè luò tíng kōng yǐng xǔ zhǎng ?！皔ǔ kě xiào yuē ：“sū zǐ biàn zé biàn yǐ ，rán èr bǎi wǔ shí pǐ juàn ，wú jiāng mǎi tián ér guī lǎo yān ?！皔īn yǐ suǒ huà yún dāng gǔ yǎn zhú yí yǔ yuē ：“cǐ zhú shù chǐ ěr ，ér yǒu wàn chǐ zhī shì ?！皔ún dāng gǔ zài yáng zhōu ，yǔ kě cháng lìng yǔ zuò yáng zhōu sān shí yǒng ，《yún dāng gǔ 》qí yī yě 。yǔ shī yún ：“hàn chuān xiū zhú jiàn rú péng ，jīn fǔ hé céng shè tuò lóng 。liào dé qīng pín chán tài shǒu ，wèi bīn qiān mǔ zài xiōng zhōng ?！皔ǔ kě shì rì yǔ qí qī yóu gǔ zhōng ，shāo sǔn wǎn shí ，fā hán dé shī ，shī xiào pēn fàn mǎn àn 。

yuán fēng èr nián zhèng yuè èr shí rì ，yǔ kě méi yú chén zhōu 。shì suì qī yuè qī rì ，yǔ zài hú zhōu pù shū huà ，jiàn cǐ zhú ，fèi juàn ér kū shī shēng 。xī cáo mèng dé jì qiáo gōng wén ，yǒu “chē guò “、“fù tòng “zhī yǔ 。ér yǔ yì zǎi yǔ kě chóu xī xì xiào zhī yán zhě ，yǐ jiàn yǔ kě yú yǔ qīn hòu wú jiān rú cǐ yě 。