司馬錯論伐蜀

　　司馬錯與張儀爭論于秦惠王前，司馬錯欲伐蜀，張儀曰：“不如伐韓?！蓖踉唬骸罢埪勂湔f?！?/p>

　　對曰：“親魏善楚，下兵三川，塞轘轅、緱氏之口，當(dāng)屯留之道，魏絕南陽，楚臨南鄭，秦攻新城宜陽，以臨二周之郊，誅周主之罪，侵楚魏之地。周自知不救，九鼎寶器必出。據(jù)九鼎，按圖籍，挾天子以令天下，天下莫敢不聽，此王業(yè)也。今夫蜀，西僻之國也，而戎狄之長也，敝兵勞眾不足以成名，得其地不足以為利。臣聞：‘爭名者于朝，爭利者于市?！袢?、周室，天下之市朝也，而王不爭焉，顧爭于戎狄，去王業(yè)遠(yuǎn)矣。”

　　司馬錯曰：“不然。臣聞之：‘欲富國者，務(wù)廣其地；欲強兵者，務(wù)富其民；欲王者，務(wù)博其德。三資者備，而王隨之矣。’今王之地小民貧，故臣愿從事于易。夫蜀，西僻之國也，而戎狄之長也，而有桀紂之亂。以秦攻之，譬如使豺狼逐群羊也。取其地足以廣國也，得其財足以富民，繕兵不傷眾，而彼已服矣。故拔一國，而天下不以為暴；利盡西海，諸侯不以為貪。是我一舉而名實兩附，而又有禁暴止亂之名。今攻韓劫天子，劫天子，惡名也，而未必利也，又有不義之名。而攻天下之所不欲，危！臣請謁其故：周，天下之宗室也；韓，周之與國也。周自知失九鼎，韓自知亡三川，則必將二國并力合謀，以因于齊、趙而求解乎楚、魏。以鼎與楚，以地與魏，王不能禁。此臣所謂危，不如伐蜀之完也。”

　　惠王曰：“善！寡人聽子?！弊淦鸨ナ瘢氯≈於ㄊ?，蜀主更號為侯，而使陳莊相蜀。蜀既屬，秦益強富厚，輕諸侯。

　　sī mǎ cuò yǔ zhāng yí zhēng lùn yú qín huì wáng qián ，sī mǎ cuò yù fá shǔ ，zhāng yí yuē ：“bú rú fá hán ?！眞áng yuē ：“qǐng wén qí shuō ?！?/p>

　　duì yuē ：“qīn wèi shàn chǔ ，xià bīng sān chuān ，sāi huán yuán 、gōu shì zhī kǒu ，dāng tún liú zhī dào ，wèi jué nán yáng ，chǔ lín nán zhèng ，qín gōng xīn chéng yí yáng ，yǐ lín èr zhōu zhī jiāo ，zhū zhōu zhǔ zhī zuì ，qīn chǔ wèi zhī dì 。zhōu zì zhī bú jiù ，jiǔ dǐng bǎo qì bì chū 。jù jiǔ dǐng ，àn tú jí ，jiā tiān zǐ yǐ lìng tiān xià ，tiān xià mò gǎn bú tīng ，cǐ wáng yè yě 。jīn fū shǔ ，xī pì zhī guó yě ，ér róng dí zhī zhǎng yě ，bì bīng láo zhòng bú zú yǐ chéng míng ，dé qí dì bú zú yǐ wéi lì 。chén wén ：‘zhēng míng zhě yú cháo ，zhēng lì zhě yú shì ?！痡īn sān chuān 、zhōu shì ，tiān xià zhī shì cháo yě ，ér wáng bú zhēng yān ，gù zhēng yú róng dí ，qù wáng yè yuǎn yǐ 。”

　　sī mǎ cuò yuē ：“bú rán 。chén wén zhī ：‘yù fù guó zhě ，wù guǎng qí dì ；yù qiáng bīng zhě ，wù fù qí mín ；yù wáng zhě ，wù bó qí dé 。sān zī zhě bèi ，ér wáng suí zhī yǐ ?！痡īn wáng zhī dì xiǎo mín pín ，gù chén yuàn cóng shì yú yì 。fū shǔ ，xī pì zhī guó yě ，ér róng dí zhī zhǎng yě ，ér yǒu jié zhòu zhī luàn 。yǐ qín gōng zhī ，pì rú shǐ chái láng zhú qún yáng yě 。qǔ qí dì zú yǐ guǎng guó yě ，dé qí cái zú yǐ fù mín ，shàn bīng bú shāng zhòng ，ér bǐ yǐ fú yǐ 。gù bá yī guó ，ér tiān xià bú yǐ wéi bào ；lì jìn xī hǎi ，zhū hóu bú yǐ wéi tān 。shì wǒ yī jǔ ér míng shí liǎng fù ，ér yòu yǒu jìn bào zhǐ luàn zhī míng 。jīn gōng hán jié tiān zǐ ，jié tiān zǐ ，è míng yě ，ér wèi bì lì yě ，yòu yǒu bú yì zhī míng 。ér gōng tiān xià zhī suǒ bú yù ，wēi ！chén qǐng yè qí gù ：zhōu ，tiān xià zhī zōng shì yě ；hán ，zhōu zhī yǔ guó yě 。zhōu zì zhī shī jiǔ dǐng ，hán zì zhī wáng sān chuān ，zé bì jiāng èr guó bìng lì hé móu ，yǐ yīn yú qí 、zhào ér qiú jiě hū chǔ 、wèi 。yǐ dǐng yǔ chǔ ，yǐ dì yǔ wèi ，wáng bú néng jìn 。cǐ chén suǒ wèi wēi ，bú rú fá shǔ zhī wán yě ?！?/p>

　　huì wáng yuē ：“shàn ！guǎ rén tīng zǐ ?！眤ú qǐ bīng fá shǔ ，shí yuè qǔ zhī ，suí dìng shǔ ，shǔ zhǔ gèng hào wéi hóu ，ér shǐ chén zhuāng xiàng shǔ 。shǔ jì shǔ ，qín yì qiáng fù hòu ，qīng zhū hóu 。