送東陽(yáng)馬生序

余幼時(shí)即嗜學(xué)。家貧，無(wú)從致書(shū)以觀，每假借于藏書(shū)之家，手自筆錄，計(jì)日以還。天大寒，硯冰堅(jiān)，手指不可屈伸，弗之怠。錄畢，走送之，不敢稍逾約。以是人多以書(shū)假余，余因得遍觀群書(shū)。既加冠，益慕圣賢之道 ，又患無(wú)碩師、名人與游，嘗趨百里外，從鄉(xiāng)之先達(dá)執(zhí)經(jīng)叩問(wèn)。先達(dá)德隆望尊，門(mén)人弟子填其室，未嘗稍降辭色。余立侍左右，援疑質(zhì)理，俯身傾耳以請(qǐng)；或遇其叱咄，色愈恭，禮愈至，不敢出一言以復(fù)；俟其欣悅，則又請(qǐng)焉。故余雖愚，卒獲有所聞。

當(dāng)余之從師也，負(fù)篋曳屣，行深山巨谷中，窮冬烈風(fēng)，大雪深數(shù)尺，足膚皸裂而不知。至舍，四支僵勁不能動(dòng)，媵人持湯沃灌，以衾擁覆，久而乃和。寓逆旅，主人日再食，無(wú)鮮肥滋味之享。同舍生皆被綺繡，戴朱纓寶飾之帽，腰白玉之環(huán)，左佩刀，右備容臭，燁然若神人；余則缊袍敝衣處其間，略無(wú)慕艷意。以中有足樂(lè)者，不知口體之奉不若人也。蓋余之勤且艱若此。

今雖耄老，未有所成，猶幸預(yù)君子之列，而承天子之寵光，綴公卿之后，日侍坐備顧問(wèn)，四海亦謬稱其氏名，況才之過(guò)于余者乎？

今諸生學(xué)于太學(xué)，縣官日有廩稍之供，父母歲有裘葛之遺，無(wú)凍餒之患矣；坐大廈之下而誦《詩(shī)》《書(shū)》，無(wú)奔走之勞矣；有司業(yè)、博士為之師，未有問(wèn)而不告，求而不得者也；凡所宜有之書(shū)，皆集于此，不必若余之手錄，假諸人而后見(jiàn)也。其業(yè)有不精，德有不成者，非天質(zhì)之卑，則心不若余之專耳，豈他人之過(guò)哉！

東陽(yáng)馬生君則，在太學(xué)已二年，流輩甚稱其賢。余朝京師，生以鄉(xiāng)人子謁余，撰長(zhǎng)書(shū)以為贄，辭甚暢達(dá)，與之論辯，言和而色夷。自謂少時(shí)用心于學(xué)甚勞，是可謂善學(xué)者矣！其將歸見(jiàn)其親也，余故道為學(xué)之難以告之。謂余勉鄉(xiāng)人以學(xué)者，余之志也；詆我夸際遇之盛而驕鄉(xiāng)人者，豈知余者哉！

yú yòu shí jí shì xué 。jiā pín ，wú cóng zhì shū yǐ guān ，měi jiǎ jiè yú cáng shū zhī jiā ，shǒu zì bǐ lù ，jì rì yǐ hái 。tiān dà hán ，yàn bīng jiān ，shǒu zhǐ bú kě qū shēn ，fú zhī dài 。lù bì ，zǒu sòng zhī ，bú gǎn shāo yú yuē 。yǐ shì rén duō yǐ shū jiǎ yú ，yú yīn dé biàn guān qún shū 。jì jiā guàn ，yì mù shèng xián zhī dào ，yòu huàn wú shuò shī 、míng rén yǔ yóu ，cháng qū bǎi lǐ wài ，cóng xiāng zhī xiān dá zhí jīng kòu wèn 。xiān dá dé lóng wàng zūn ，mén rén dì zǐ tián qí shì ，wèi cháng shāo jiàng cí sè 。yú lì shì zuǒ yòu ，yuán yí zhì lǐ ，fǔ shēn qīng ěr yǐ qǐng ；huò yù qí chì duō ，sè yù gōng ，lǐ yù zhì ，bú gǎn chū yī yán yǐ fù ；sì qí xīn yuè ，zé yòu qǐng yān 。gù yú suī yú ，zú huò yǒu suǒ wén 。

dāng yú zhī cóng shī yě ，fù qiè yè xǐ ，háng shēn shān jù gǔ zhōng ，qióng dōng liè fēng ，dà xuě shēn shù chǐ ，zú fū jun1 liè ér bú zhī 。zhì shě ，sì zhī jiāng jìn bú néng dòng ，yìng rén chí tāng wò guàn ，yǐ qīn yōng fù ，jiǔ ér nǎi hé 。yù nì lǚ ，zhǔ rén rì zài shí ，wú xiān féi zī wèi zhī xiǎng 。tóng shě shēng jiē bèi qǐ xiù ，dài zhū yīng bǎo shì zhī mào ，yāo bái yù zhī huán ，zuǒ pèi dāo ，yòu bèi róng chòu ，yè rán ruò shén rén ；yú zé wēn páo bì yī chù qí jiān ，luè wú mù yàn yì 。yǐ zhōng yǒu zú lè zhě ，bú zhī kǒu tǐ zhī fèng bú ruò rén yě 。gài yú zhī qín qiě jiān ruò cǐ 。

jīn suī mào lǎo ，wèi yǒu suǒ chéng ，yóu xìng yù jun1 zǐ zhī liè ，ér chéng tiān zǐ zhī chǒng guāng ，zhuì gōng qīng zhī hòu ，rì shì zuò bèi gù wèn ，sì hǎi yì miù chēng qí shì míng ，kuàng cái zhī guò yú yú zhě hū ？

jīn zhū shēng xué yú tài xué ，xiàn guān rì yǒu lǐn shāo zhī gòng ，fù mǔ suì yǒu qiú gě zhī yí ，wú dòng něi zhī huàn yǐ ；zuò dà shà zhī xià ér sòng 《shī 》《shū 》，wú bēn zǒu zhī láo yǐ ；yǒu sī yè 、bó shì wéi zhī shī ，wèi yǒu wèn ér bú gào ，qiú ér bú dé zhě yě ；fán suǒ yí yǒu zhī shū ，jiē jí yú cǐ ，bú bì ruò yú zhī shǒu lù ，jiǎ zhū rén ér hòu jiàn yě 。qí yè yǒu bú jīng ，dé yǒu bú chéng zhě ，fēi tiān zhì zhī bēi ，zé xīn bú ruò yú zhī zhuān ěr ，qǐ tā rén zhī guò zāi ！

dōng yáng mǎ shēng jun1 zé ，zài tài xué yǐ èr nián ，liú bèi shèn chēng qí xián 。yú cháo jīng shī ，shēng yǐ xiāng rén zǐ yè yú ，zhuàn zhǎng shū yǐ wéi zhì ，cí shèn chàng dá ，yǔ zhī lùn biàn ，yán hé ér sè yí 。zì wèi shǎo shí yòng xīn yú xué shèn láo ，shì kě wèi shàn xué zhě yǐ ！qí jiāng guī jiàn qí qīn yě ，yú gù dào wéi xué zhī nán yǐ gào zhī 。wèi yú miǎn xiāng rén yǐ xué zhě ，yú zhī zhì yě ；dǐ wǒ kuā jì yù zhī shèng ér jiāo xiāng rén zhě ，qǐ zhī yú zhě zāi ！